Amenceu o día no que o dono do castelo soubo da miña existencia.  Don Francisco  era home de costumes vellas e moi tranquilo, cando entrou o Lisardiño fóra de horas,  pois este encargábase de me levar as comidas,  supuxen que algo quería de min. Ó primeiro refuguei a invitación,  mais logo, créndome debedor de quen me daba asilo, tiven que renunciar ao meu illamento e prestarme a ser recibido  por tan nobre cabaleiro.

Esperoume ata ben entrada a tarde, sentado nunha cadeira forrada de la  ao pé da cheminea dun espaciososo salón, que cruzaba unha grande mesa de castiñeiro adornada cunha bandexa de prata moi  bruñida chea de mazás e uvas tintas, froitos ós que mirei con desexo. O home reparou na miña actitude e ergueuse presuroso a me ofertar. Educado, rexeitei a súa invitación e louvei a clarísima calidade daqueles produtos. Facendo gala duns xeitos refinados fíxome sentar noutra cadeira ao par da del e berrou docemente polo criado pedíndolle un pouco viño. Acomodados na calor que mandaban as lapas bebimos a modiño, sen que o silencio fose roto por outra cousa máis que o tintileo da xerra contra das copas, ou un lixeiro borboteo na degustación do mosto. Logo dun cacho de ollar respectuosamente o un para o outro,  Don Francisco rompeu a falar pausadamente, coma disfrutando do son da súa voz que atronaba a estancia  posuíndoa  sen violencia, como se tivese moi estudiada a resoancía daquel espazo. Non preguntou pola miña procedencia, nin polas razóns do meu illamento, nin tan sequera pola miña identidade, limitouse a falar dos tempos que corrían, da perda de moitas tradicións, da caída do mundo en que viviamos, dos avanzos do saber, de como todos os cambios cavaban nel un pouso amargo e á vez esperanzador, das súas lembranzas de neno desexoso de loitar contra o que fora, de medrar para salvar os homes duns perigos que hoxe non era quen de os nomear.

Do seu rostro branco, pálido, e ben barbeado , asomaban dous ollos vellos rodeados de enrugas, chispeantes como os dun raparigo ledo e pillabán. As súas mans trenzadas polos dedos movíanse ao compás da voz e parecían describir aquilo que non alcanzaban as verbas Os  pés, un por riba do outro, acompañaban o ritmo do seu discurso, mentres eu, calado, trataba en van de concentrame para escoitalo. Estrañoume sobremaneira que non quixese saber cousa da miña vida. Parecíame un sensentido que mandase por min para intersarse simplemente por aquilo ao que  eu andababa entregado, como se  a miña persoa fose máis importante ca nada e ninguén. Sentinme o máis miserable dos homes e pensei nas verbas de Noso Señor, entregado en corpo e alma ós demais, sentíame cativo e podrido ao me ocupar só dos meus pecados. Non fora para iso que me ordenara no ministerio, senón para atender dos outros homes. Todo o meu pesar viu a salvación cando o home pronunciou a palabra escola.

O cabaleiro tiña o desexo de  aprenderlle ós fillos dos seus criados e servos, e a quen se achegara, a ler e a escribir; unha empresa xusta e amorosa no cabo da súa vida. Quixo saber se eu estaba libre e disposto para lle axudar . O home non se decatara de que para min isto suporía un acto de contrición que me redimiría dos  pecados que tanto me atormentaban. O lume fíxose máis vivo e ledo, o gran salón resplandeceu  ante os meus ollos, e a  miña voz  rebumbiou  un  “si”  forte e fácil, que era a primeira verba que ceibaba. Volveu chamar polo criado e deulle instrucións para acomodar un espazo nun antigo silo que había ao carón do castelo. Eu recoñecín a cara do servente, que era cagadiño ao Lisardo, este miroume de esguello facendo un aceno de alegría pola miña recuperación. Cando voltamos a ficar sós a miña tez debera mudar de cor pois o Don Francisco, sen andar con lerias, entrou a feito a preguntar pola miña vida. Quizais coidou que era o momento, pois o meu peito inchárase e os ollos abríranseme inquedos. Ante as súas demandas eu derrubeime a contar todo canto ata aquí levo dito, e sorprendinme da maneira en que o facía,  sereno e sincero. El, coma ventando o que viña por tras de cada historia, movía a testa con comprensión e moitas veces sen intención, cun xeito forzado de contrariedade que fun quen de llo apagar.

Puxéronnos de comer na ampla mesa  e eu seguía a relatar as miñas andanzas ao meu interlocutor mudo e preocupado.

O remate da comida concidiu coa fin da miña historia e o fidalgo xulgou conveniente que eu debía esquencerme de todo aquilo e marcharme a durmir e repousar para emprender con bo pé a tarefa que me agardaba. Eu asentín coa testa e dei por finalizado aquel encontro. Erguinme da mesa e dei as boas noites como era de educación, indo para o leito co corpo e mente áxiles  e satisfeitos, como se me tirasen de enriba o peso dunha grande cadea que levara suxeita ao pescozo e que me tiña amarrado a un falso peirao onde xamais podería desembarcar sen a axuda doutros.