December 3

 

    Grande sorpresa foi cando cheguei a Órbigo. No hospital souben  que o meu amigo caera preso da Xustiza acusado de artes diabólicas, principalmente do asasinato do xuíz  Álvarez de Trabada. ¡Que tolemia! ¡Se mesmo o seu criado dixera que o atendera moi ben, pero que nada se puidera facer! Cando o home volveu  repetir o recado, convencido de que non o entendera, as forzas abandonaron o meu corpo e o último que sentín foi o chan frío xelándome unha meixela.

Espertei sendo noite. Estaba deitado sobre unha cama moi rara de ferro, as sabas cheiraban a limpo e renxían cada vez que movía algunha parte do corpo. Unha luz entraba polo baixo dunha  porta, e cando os meus ollos se acomodaron á escuridade puiden observar o cuarto onde estaba. Era unha sala grande, contei ata dez camas. Ó meu carón durmía o Lisardiño moi docemente, na de máis alá  era o caloteiro Perico quen roncaba cunha cativa pausa entre os bufidos. Un dos homes que durmían por alí, non puiden precisar en cal das camas, principiou a se laiar. Debía estar ben doente pois a febre facíao delirar, e chamaba polo avó e mais pola nai. Outro home que eu cría durmido á outra beira da miña cama, díxome que disimulara, que sempre era así, que viña de camiño con el dende o Pilar de Zaragoza e cando durmía apoderábase del unha febre potente que o facía ás veces ata mexar na cama, e que por iso peregrinaba a Compostela,  por ver de curar.  Falaba baixiño e o seu ton semellaba coma se me quixese convencer de algo. Eu contestei que non se preocupara por min, que xa estaba afeito a esas e a peores cousas, contestación que me levou a ter que dar explicacións.  O home estaba interesado en saber que cousas desagradables tiña eu visto así que sen meditar empecei a contar que vira resucitar a un morto logo de ter pasado polo verdugo, que vira a Santa Compaña en peregrinación nunha encrucillada de camiños. Tiven que explicarlle que este fenómeno acontecía na Galiza con moita frecuencia e que se trataba de almas en pena que purgaban os seus pecados vagando polo mundo, e que o seu destino era San Andrés de Teixido. Tamén vira un can con dúas cabezas, que con unha ouveaba e coa outra falaba coma un humano. Conteille dun gato que poñía ovos dos que saían serpes mouras coma o chamizo; do prodixio de Cibrán que enfeitizaba ás mulleres mirándoas ós ollos e non había unha que se lle resistira; do cura de Bascós que convertía a sagrada forma en carne e o viño en verdadeiro sangue de Cristo; da costureira que quedara preñada dun porco e tivera sete meniños dos cales tres tiñan fuciño de marrao;  do sancristán que xurou en falso por Deus e encheuselle a lingua de pelos; do xastre que dunha capa facía catorce, e moitas cousas máis que eu xamais vira  pero sentira de neno na aldea.

Considerei que o meu contertulio tería de abondo e que seguramente faría mofa dos meus contos. En troques, o home  pedía máis. Eu, farto, díxenlle que outro día, que tiña sono e quería durmir. Nese intre  xa non lembraba máis historias e o cansazo non me daba  humor para seguir inventando. Así dei media volta e quedei cos meus pensamentos ata que me veu buscar o sono.

Varios días botamos en Órbigo. Alí saboreábase a quietude e o silencio. Non tiñamos présa nin tampouco onde ir.  Eu pensaba na familia moi a miúdo, no disgusto que terían ao non saber do meu paradeiro. Por veces tentei de escribir, mais o pulso tremoroso, emborranchaba o papel e todo ficaba frustrado. Non daba co sentido das palabras, nin coas razóns que xustificasen todo o acontecido. O pensamento fuxía cando eu miraba de traelo a min e quedaba a mente en branco, baleira coma o papel que agardaba un principio.

O tempo íaseme en pasear pola beira do Órbigo, entre chopos que coma min estaban espidos, sen follas, nas que os meus pés rinchaban coma o barullo da miña conciencia. Xa non cavilaba nas cousas do saber, non matinaba nos meus pasados pecados. Só ansiaba  razón para seguir o camiño. Os días pasaban e os meus paseos facíanse máis longos e esgotadores, regresaba baldado xa de anoitecida, e na cama apenas chegaba a conciliar un que outro sono. O Lisardiño estaba preocupado pero non dicía cousa, deixábame facer e convertíase nun espectador infeliz que sufría coa miña tristeza.

 Eu non falaba con ninguén a non ser o necesario, e nun destes escasos momentos  comunicáronme que non podía  continuar a miña estadía, que debía marchar. Volteime a ver montado no cabalo, co Lisardiño ben agarrado a min, sen saber para onde coller, sen  forzas para tomar ningunha determinación. Déronme ganas de finxirme enfermo e caer nun desmaio, pero nin para facer teatro estaba o meu corpo. Foi o Lisardiño quen puxo rumbo quizás vendo que eu non me decidía . Dixo de ir a Olmillos de  Sasamón, que xa tiña el ganas de ver ós seus.  Opinaba coma un home seguro de si,  canso de andar polos camiños. Sen folgos, esporeei o cabalo e este, como oíndo ao meu criado, colleu cara á longa ponte e cruzouna nun suspiro. Levaba camiño de León, e eu a alma encollida.